Termin „Derby Rotterdamu” odnosi się do rywalizacji trzech profesjonalnych klubów piłkarskich z Rotterdamu: Feyenoordu, Sparty Rotterdam oraz Excelsioru. Choć zmagania te mają oczywiście piłkarski charakter, napięcia między klubami obejmują również kwestie społeczne, historyczne i kibicowskie. Rotterdam to jedyne miasto w Holandii, które może poszczycić się aż trzema zespołami występującymi na szczeblu zawodowym. W całym kraju tylko Eindhoven, z duetem PSV i FC Eindhoven, posiada więcej niż jeden profesjonalny klub.
Obecnie mecze derbowe w Rotterdamie odbywają się w przeważająco spokojnej atmosferze. Powodem jest wyraźny spadek napięcia między klubami i ich sympatykami, zwłaszcza w porównaniu z latami wcześniejszymi, gdy lokalna rywalizacja była o wiele bardziej zażarta. Trio z Rotterdamu tworzą Feyenoord, Sparta Rotterdam oraz Excelsior. Obecnie zarówno Feyenoord, Sparta jak i Excelsior występują w Eredivisie. Sparta, po spadku w sezonie 2009/2010, spędziła kilka lat poza najwyższą klasą rozgrywkową, zanim ponownie wróciła na piłkarską mapę Holandii.
Najbardziej utytułowanym i rozpoznawalnym klubem z miasta jest oczywiście Feyenoord. Wraz z Ajaksem i PSV, tworzy on tak zwaną „Wielką Trójkę” holenderskiego futbolu. Sparta Rotterdam, założona w 1888 roku, jest natomiast najstarszym klubem piłkarskim w kraju. Jej siedziba mieści się w dzielnicy Delfshaven, w zachodniej części Rotterdamu. Excelsior, klub wywodzący się z robotniczego Kralingen po wschodniej stronie miasta, był z kolei jednym z pierwszych zespołów reprezentujących klasę pracującą.
Rotterdamskie kluby zdobyły łącznie dwadzieścia jeden tytułów mistrza Holandii. Feyenoord ma ich najwięcej – szesnaście. Sparta może pochwalić się sześcioma tytułami mistrzowskimi, natomiast nieistniejący już amatorski zespół VV Concordia triumfował raz – w inauguracyjnym sezonie ligowym 1888/1889. Na tle sukcesów lokalnych rywali, Excelsior świętował głównie na zapleczu Eredivisie, bez większych osiągnięć na najwyższym poziomie.
Feyenoord kontra Sparta – derby z tradycją i tłem społecznym
Największa i najbardziej znana rywalizacja toczy się między Feyenoordem a Spartą. Derby między tymi klubami do dziś postrzegane są jako spotkania pełne tradycji i lokalnego znaczenia, choć temperatura tych starć nie dorównuje już tej z pierwszych dekad XX wieku.
Rywalizacja ta ma swoje źródło nie tylko w sporcie, lecz również w różnicach społecznych. Sparta, powstała pod koniec XIX wieku, wyrosła w środowisku wyższych warstw społecznych, dla których piłka nożna była elitarną rozrywką. Feyenoord, założony w 1908 roku w robotniczej dzielnicy Feijenoord, reprezentował zupełnie inne wartości i środowisko. Kontrast klasowy pomiędzy klubami miał realny wpływ na wzajemne relacje – pełne napięć i poczucia rywalizacji nie tylko sportowej, ale też kulturowej. Pierwsze derby tych dwóch zespołów odbyły się w formie meczu towarzyskiego 22 maja 1921 roku. Feyenoord, szybko rozwijający się klub, który w tym samym roku awansował do najwyższej ligi, pokonał Spartę 4:2 na jej terenie. Wynik ten symbolicznie zakończył okres dominacji Sparty w mieście. Oficjalne derby rozegrano po raz pierwszy w sezonie 1922/1923 – Sparta wzięła wówczas rewanż, zwyciężając 1:0.
Po spadku Sparty w sezonie 2009/2010 derby ligowe zostały zawieszone na kilka lat. Ostatni pojedynek przed przerwą odbył się 10 kwietnia 2010 roku – na De Kuip drużyna gospodarzy pewnie wygrała 3:0.
Feyenoord i Excelsior – rywale czy partnerzy?
Inny charakter mają derby pomiędzy Feyenoordem a Excelsiorem. Relacje między tymi klubami przez wiele lat były bardziej partnerskie niż rywalizacyjne. W 1979 roku rozpoczęła się długoletnia współpraca, w ramach której Feyenoord wypożyczał zawodników do Excelsioru w celu zdobycia przez nich doświadczenia. W 2009 roku partnerstwo zostało zacieśnione – powstała wspólna akademia piłkarska, Feyenoord Academy, która objęła szkolenie młodzieży oraz drużyny rezerw obu klubów.
Jednak z czasem relacje zaczęły się komplikować. Wielu kibiców Excelsioru sprzeciwiało się pogłębianiu współpracy, obawiając się utraty tożsamości klubu. Głos sprzeciwu wyraził między innymi Michel van der Neut, przewodniczący klubu kibica, który powiedział: „Excelsior poprzez rozszerzenie partnerstwa sprzedał swoją duszę. W ten sposób przestaje istnieć”. Ostatecznie, współpraca zakończyła się 1 lipca 2015 roku. Co ciekawe, mimo formalnych powiązań z Feyenoordem, zawodnicy Excelsioru często byli szczególnie zmotywowani w starciach z zespołem z De Kuip – wielu z nich chciało udowodnić, że zasługiwało na szansę gry w pierwszej drużynie bardziej utytułowanego sąsiada.
W sezonie 2010/2011 Excelsior powrócił do Eredivisie, a derby z Feyenoordem ponownie pojawiły się w ligowym kalendarzu. W pierwszym spotkaniu po awansie doszło do sporej niespodzianki – na kameralnym stadionie Woudestein gospodarze pokonali Feyenoord 3:2.
Statystyki konfrontacji ze Spartą: | |||||
D/W/N: | Mecze: | Wygrane: | Remisy: | Porażki: | Bramki: |
Dom: | 79 | 50 | 15 | 14 | 188-88 |
Wyjazd: | 75 | 43 | 16 | 15 | 155-82 |
SUMA: | 154 | 94 | 31 | 30 | 343-170 |
Statystyki konfrontacji z Excelsiorem: | |||||
Dom: | 40 | 30 | 4 | 6 | 107-39 |
Wyjazd: | 35 | 26 | 1 | 8 | 95-46 |
Neutral: | 1 | 1 | 0 | 0 | 1-0 |
SUMA: | 76 | 57 | 5 | 1 | 203-85 |